Spadek temperatury i pojawienie się pierwszych przymrozków oznacza początek sezonu grzewczego, który w ostatnich latach nierozerwalnie wiąże się niestety z wszechobecnym…smogiem. W wielu miastach i wsiach możemy zobaczyć na własne oczy i odczuć we własnym oddechu, często nie zdając sobie sprawy z niebezpiecznych skutków dla naszego zdrowia. Większość z was z pewnością nie jeden raz, zadawała sobie pytania: czym jest smog, jak powstaje i jakie są skutki jego występowania nie tylko dla człowieka, ale również dla środowiska naturalnego? Zapraszam do lektury!
Czym jest smog?
Słowo „smog” jest połączeniem dwóch angielskich słów: „smoke” („dym”) oraz „fog” („mgła”). Oznacza po prostu sztuczną mgłę, która powstała w nienaturalny sposób w wyniku działalności człowieka i pewnych niekorzystnych zjawisk atmosferycznych. Smog tworzą głównie gazy i pyły, pochodzące ze spalania węgla w piecach, spalin samochodowych i zakładów przemysłowych. Występuje w postaci specyficznej, gęstej i „ciężkiej” chmury, unoszącej się nad miastem lub wsią, szczególnie w okresie jesienno – zimowym.
Rodzaje smogu
Ze względu na miejsce i warunki tworzenia naukowcy i specjaliści wyróżniają, o oczym nie każdy z nas wie, dwa główne rodzaje smogu:
- w typie Los Angeles – powstaje w okresie letnim, w strefach subtropikalnych i stanowi głównie mieszankę różnych pyłów, wzbogaconą o tlenki siarki, azotu, węgla i sadzę
- angielski (klasyczny, kwaśny) – charakterystyczny dla umiarkowanej strefy klimatycznej, pojawiający się w okolicach listopada i trwający do stycznia (a czasami nawet do marca). Składa się przede wszystkim z gazów.
W Polsce, znajdującej się w czołówce najbardziej zanieczyszczonych państw europejskich występuje smog typu angielskiego. Stanowi mieszankę tlenków węgla, azotu i siarki, a także szkodliwych pyłów PM10 i PM2,5 oraz benoz(a)pirenu. Do najbardziej zanieczyszczonych miast w naszym kraju należą między innymi: Żywiec, Pszczyna, Rybnik, Wodzisław, Kraków i Katowice.
Jak powstaje smog?
Głóną przyczyną powstawanie smogu i źródłem zanieczyszczeń powietrza w Polsce, według danych Ministerstwa Środowiska, jest tzw. niska emisja z naszych domów, Co to oznacza? W wielu domach jednorodzinnych, zarówno w mieście jak i na wsi, wciąż królują nieodpowiednie piece i kotły „starego typu” zwane potocznie „kopciuchami, „śmieciuchami”), do których właściciele wrzucają nie tylko drewno czy węgiel, ale również…różnego rodzaju śmieci. Ogromny wpływ na powstawanie smogu mają również coraz liczniejsze na naszych ulicach samochody, Udział natomiast przemysły w zanieczyszczeniu powietrza, wbrew powszechnym opiniom, jest niewielki. Utrzymywaniu się smogu w powietrzu sprzyja bezwietrzna, wyżowa pogoda oraz zagłębienie terenu.
Jakie są skutki smogu dla zdrowia człowieka?
Smog, unoszący się nad polskimi miastami, miasteczkami i wsiami, stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia człowieka. Zanieczyszczone powietrze, które nieświadomie wdychamy każdego dnia, staje eis coraz częściej przyczyną, takich chorób i dolegliwości, jak:
- alergia;
- astma;
- niewydolność oddechowa;
- przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP);
- obniżona odporność;
- obniżona masa urodzeniowa noworodków;
- choroby serca i układu krwionośnego;
- zaburzenia rytmu serca;
- miażdżyca;
- zapalenie oskrzeli lub płuc.
Lista schorzeń niestety jest bardzo długa i nie sposób wymienić je wszystkie. Smog zwiększa również ryzyko zachorowań na różnorodnych nowotworów: raka płuc czy pęcherza. Niszczy nie tylko nasze organy i narządy, ale również negatywnie wpływa na psychikę, odbierając energię, chęć życia i dobre samopoczucie. Coraz częściej zmagamy się z sennością, znużeniem, apatią, a nawet depresją, które nasilają się właśnie w okresie jesienno – zimowym. Dzieci, przebywające w zanieczyszczonym powietrzu, maja problemy z koncentracją i pamięcią. Szczególnie niebezpieczny jest dla dzieci, kobiet w ciąży oraz osób starszych, a także ze schorzeniami układu oddechowego i alergików.
Jak radzić sobie ze smogiem?
Większość osób żyje w błędnym przekonaniu, że jeden człowiek nie ma większego wpływu na poprawę jakości powietrza. Tymczasem właśnie od naszych decyzji zależy, jak będzie wyglądał nasz świat. Obecnie istnieje wiele rożnych sposobów, które nie tylko pozwalają zmniejszyć lub ograniczyć smog w powietrzu, ale również uniknąć jego groźnych skutków. Przede wszystkim należy zacząć od dokonania zmian w swoim otoczeniu. Właściciele domów jednorodzinnych powinni zadbać przede wszystkim o:
- ocieplenie dachu i ścian swojego domu – pozwala zmniejszyć zużycie węgla bądź gazu nawet o 70%;
- wymianę okien;
- wymianę starego systemu grzewczego na nowy, efektywniejszy o mniejszej emisji lub na inne paliwo (np. z węgla na gaz) – umożliwia zmniejszenie emisji smogu o 80%.
Niekorzystny wpływ smogu na nasz organizm możemy ograniczyć, stosując między innymi nowoczesne produkty filtrujące i oczyszczające powietrze, którym oddychamy w domu bądź mieszkaniu. Doskonałym rozwiązaniem jest również instalacja pomp cieplnych oraz paneli fotowoltaicznych, przyjaznych dla środowiska naturalnego.
